Oczywiście wiele osób słyszało o jeżynach, niektórzy zbierają je w lesie, ktoś uprawia je na swojej prywatnej działce (biorąc pod uwagę, że w sprzedaży pojawiło się teraz wiele wspaniałych odmian). Niemniej jednak ta wspaniała roślina nie została jeszcze doceniona w jej prawdziwej wartości, aw medycynie ludowej jest używana do prawie wszystkiego: owoców, liści i korzeni. Dioscorides wiedział o jego leczniczych właściwościach, stosował go przy chorobach skóry i do płukania gardła, Galen przy schorzeniach przewodu pokarmowego. W swoich pismach wspomina o niej Hildegarda Bingen. W średniowieczu jeżynom przypisywano również magiczne właściwości. Z jego ciernistych gałęzi wykonano łuk, pod którym trzeba było przejść, aby uleczyć się z nieuleczalnych dolegliwości. Szczególnie skuteczny, według starożytnych lekarzy, środek ten działał na dzieci.Obecnie jest również używany przez wielu zielarzy. Ale więcej na ten temat poniżej.
Podrodzaj Blackberry należy do rodzaju Raspberry ( Rubus ) i liczy około 200 gatunków. Jest to krzew z rodziny Rosaceae, rosnący dziko w niemal całej europejskiej części Rosji, na Kaukazie, w Azji Środkowej i zachodniej Syberii, a także prawie w całej Europie Zachodniej, Azji Mniejszej. Rośnie w wilgotnych miejscach wzdłuż brzegów rzek i jezior, w wąwozach, lasach łęgowych, na polanach i polanach, wzdłuż żywopłotów.
Pędy wyprostowane, z cienkimi, prostymi lub zakrzywionymi w dół cierniami, pokryte obfitym białawym nalotem. Liście są trójlistkowe, dolne czasami pięciokrotnie, z siedzącymi bocznymi liśćmi; liście zielone, jajowate, poniżej lekko puszyste. Kwiaty z cienkimi łuskami; kielich jest cienko-szary owłosiony i często kolczasty u podstawy, gdy dojrzały jest dociskany do owocu: płatki są białe, podłużne, dłuższe niż kielich, z nacięciami. Owoce są złożone, z czarnych drobnych pestkowców, szare od płytki nazębnej. Jeżyny, podobnie jak maliny, mają pędy dwuletnie, czyli pędy drugiego roku życia kwitną i owocują. Kwitnienie i owocowanie tej rośliny jest bardzo długie, ponad miesiąc. Owocowanie jest roczne, dość obfite.
Jeżyna niebiesko-szara lub ozhina (Rubus caesius), jest szeroko rozpowszechniona w europejskiej części Rosji, w zachodniej Syberii, Kazachstanie, Azji Środkowej i na Kaukazie, wzdłuż dolin rzek i strumieni, wąwozów, wilgotnych lasów, zarośli krzewów, polan i polan, lasów i łąki zalewowe, w pobliżu źródeł. Półkrzew o łukowatych, wyciągniętych, kolczastych pędach o długości 0,5-1,5 m, pokryty szarym nalotem woskowym. Kwiaty są białe, duże, do 3 cm średnicy, zebrane w wierzchołkowe grono, jest dużo pręcików i słupków. Płatki okółkowe i szypułki są wełniste, z obfitymi gruczołami główkowatymi . Owoce są jajowate, podobne z wyglądu do malin, ale większe (do 2 cm średnicy) i czarne, z niebieskawym nalotem. Owoce są soczyste, w smaku kwaśno-korzenne.
Jeżyna bruzdowana ( Rubus sulcatus) występuje w europejskiej części Rosji w lasach i krzewach. Półkrzew 1,5-3 m wysokości. Liście są duże, u dołu owłosione, górne sercowate, owalne, długie, równomiernie ząbkowane. Płatki są białe. Owoce są nagie, duże, czarne.
Filc jeżynowy ( Rubus canescens) jest szeroko rozpowszechniony w europejskiej części Rosji, na Krymie, na Kaukazie na otwartych stokach. Półkrzew 0,5-3 m wysokości. Pędy jednoroczne są zwykle owłosione; liście są szarawe od góry z grubymi gwiaździstymi włoskami, jaśniejsze poniżej, trójlistkowe; listki nieprawidłowo nacięte-ząbkowane, wierzchołkowe, klinowo-zwężone do podstawy. Kwiaty w gęstym kwiatostanie. Przylistki są liniowe. Owoce bez płytki, błyszczące.
Jeżyna lub kumanik (Rubus nessensis) jest powszechna w europejskiej części Rosji, w krajach bałtyckich, Zakarpaciu, Mołdawii i na Północnym Kaukazie na obrzeżach lasów, w zaroślach, wzdłuż brzegów rzek. Jest to krzew do 3 m wysokości. Pędy jednoroczne wyprostowane, w przekroju pięciokątnym. Liście są trójlistkowe, rzadko pięcioosobowe. Przylistki są liniowe. Ulotki nagie u góry, rzadko owłosione, poniżej tylko krótko owłosione wzdłuż żył. Kwiaty są duże, w kwiatostanach o kilku kwiatach. Jajniki są nagie. Owoce są czerwono-czarne.
Dzika jeżyna kaukaska , inaczej jeżyna jeżyna (Rubus caucasicus), rośnie w górach Kaukazu w pobliżu dróg na wysokości 1500-1700 m n.p.m. Krzew o grubych, długich (do 4 m) pędach pełzających, z miękkimi, żółtymi cierniami. Liście są trójklapowe, okrągłe, błyszczące, bez opadających i woskowatych nalotów. Na szczytach pędów kwiatostany to małe zwarte pędzle. Jagody to okrągłe, duże pestkowce, ściśle związane, czarne, błyszczące.
Jeżyny są stosunkowo rzadkie w domkach letniskowych. Został wprowadzony do kultury przez I.V. Michurin, który uważał jeżyny za bardzo obiecującą uprawę w naszych warunkach i opowiadał się za jej powszechnym wprowadzeniem do produkcji i uprawy na własnych działkach. Wyhodował kilka odmian jeżyny - Izobilnaya, Vostochnaya, Texas - i opracował podstawowe techniki jej uprawy.
Pomimo bardzo dużej różnorodności rodzaju jeżyny, asortyment upraw pochodzi z trzech gatunków europejskich i dziewięciu gatunków amerykańskich. Odmiany jeżyny (często złożone hybrydy) dzielą się na dwie grupy: jeżyny wyprostowane (a właściwie jeżyny) i jeżyny pełzające (lub rosa).
Obecnie istnieje kilka odmian. Najbardziej znane to Young, Boysen, Eldorado, Thornfi, Nessbury, Abundant, Texas.
Uprawa jeżyn
Biorąc pod uwagę, że jeżyny są botanicznie spokrewnione z malinami, ich uprawa jest bardzo podobna. Na działkach przydomowych najlepiej układać jeżynę wzdłuż ogrodzenia na kratce drucianej w postaci nasadzeń jednorzędowych lub dwurzędowych z odległością między krzewami 0,75-1,0 m, a między rzędami - 1,5-2,0 m, lepiej od razu ograniczyć rozprzestrzenianie się rośliny, kopanie w specjalnej szerokiej taśmie, która jest teraz w każdym centrum ogrodniczym lub zwykłych deskach. W przeciwnym razie pędy pojawią się w promieniu co najmniej metra od krzaka. Przed sadzeniem tak ograniczoną glebę w rabacie ogrodowym obficie nawozimy nawozami organicznymi (obornik, kompost, torf, próchnica) w ilości 10 kg / m2. Nawozy mineralne - ammofosku lub nitrophosku, kemira są wprowadzane do dołów po 40-50 g każdy i mieszane z glebą Otwory do sadzenia są wykopane o wymiarach 40x40x35 cm.Sadzenie najlepiej wykonywać wiosną.
Pielęgnacja roślin sprowadza się do odchwaszczania, rozluźniania i obowiązkowego podlewania, szczególnie w pierwszym roku uprawy.
Jeżyny są mniej odporne na mróz niż maliny, dlatego też po usunięciu jesienią pędów owocujących coroczne pędy bieżącego roku są zaginane do ziemi.
Podczas przycinania jeżyn, słabe, uszkodzone, słabo rozwinięte pędy usuwa się wraz z pędami owocującymi, pozostawiając 5-7 silnych pędów w buszu. Aby zwiększyć mrozoodporność, zaleca się odcięcie górnej części pędów rocznych o 25-30 cm.
Skuteczną techniką zwiększania plonów jeżyn jest ściółkowanie plantacji torfem, kompostem, trocinami i innymi masowymi materiałami organicznymi.
Cukier dla smaku i kobalt dla promieniowania
Owoce jeżyny zawierają około 3% cukru (glukoza i sacharoza), kwasy organiczne (głównie jabłkowy), antocyjany, dużo błonnika, pektyny, garbniki i substancje aromatyczne, sole potasu, miedź, mangan, fosfor, żelazo, kwas askorbinowy, witaminy E , C, grupa B, a także prowitamina A.
Ponadto jeżyny zawierają kobalt, który ma korzystny wpływ na ukrwienie. Zaleca się spożywanie go przez każdego, kto w jakiś sposób jest związany ze zwiększonym promieniowaniem tła.
Liście zawierają garbniki (w tym garbniki), kwas jabłkowy, mlekowy, szczawiowy i winowy, kwas askorbinowy, karoten, fitoncydy, inozytol i flawonoidy. Nasiona zawierają olej tłuszczowy. Zawierają garbniki, w tym garbniki, kwasy organiczne i witaminę C.
Do celów leczniczych stosuje się owoce, liście, sok roślinny i korzenie. Owoce i sok jeżynowy zbiera się w czerwcu-sierpniu, korzenie - jesienią. Liście zbiera się w okresie kwitnienia (czerwiec), suszy, rozprowadza cienką warstwą na strychu.
Co i od czego
Jak zawsze zaczynamy od najsmaczniejszego. Jeżyny to cenny surowiec. Przede wszystkim stosuje się je jako ogólny tonik, nasycając organizm witaminami i mikroelementami, których, jak wspomniano powyżej, jest całkiem sporo.
Świeży sok i jagody dobrze gasią pragnienie przeziębienia i gorączki. Przejrzałe owoce mają lekki efekt przeczyszczający, a zielone, w których zwiększa się zawartość garbników, przeciwnie, mają działanie utrwalające. Herbata z suszonych jagód w medycynie ludowej jest uważana za dobry środek wzmacniający, a także działa uspokajająco na nerwice klimakteryjne. Świeże owoce jeżyny są używane na zapalenie oskrzeli.
W przypadku hipotermii przepisuje się 10% nalewki z jagód w 40% alkoholu, 50 ml na dawkę.
Wcześniej napary i wywary z suszonych jagód były używane jako napotne i moczopędne. Później okazało się, że liście mają znacznie większy wpływ na przeziębienia. Ta część rośliny jest wykorzystywana w medycynie ludowej Białorusi jako środek ściągający, hemostatyczny, przeciwgorączkowy, przeciwzapalny, oczyszczający krew w chorobach górnych dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, zapaleniu tchawicy i oskrzeli, zapaleniu płuc, grypie, krwawieniach.
Oprócz przeziębień stosuje się je przy odkrztuszaniu krwi, biegunce, zapaleniu żołądka, zwiększonej pobudliwości nerwowej, a także przy obrzękach, nadciśnieniu, miażdżycy.
Aby przygotować bulion, weź 1 łyżkę suszonych liści i szklankę wrzącej wody. Gotować przez 10 minut, nalegać do ostygnięcia i wziąć 1/3 szklanki. Możesz je zaparzyć zamiast herbaty (1 łyżka stołowa na imbryk). W Bułgarii są poddawane wstępnej fermentacji - liście układa się na kilka godzin w grubą warstwę, aby stały się czarne. W tym przypadku herbata będzie bardziej aromatyczna.
W przypadku zapalenia oskrzeli, zapalenia krtani, zapalenia krtani i tchawicy weź 2 łyżki suchych pokruszonych liści jeżyny, zalej 2 szklanki wrzącej wody, nalegaj na kilka godzin w zamkniętym pojemniku, przefiltruj. Wypij ½ szklanki ciepłej 3 razy dziennie. Do naparu można dodać małą łyżeczkę miodu.
Na przeziębienia zaleca się napar lub wywar z liści lub korzeni, przygotowany w proporcji 1:10 (1 część surowca i 10 części wody), 1/2 szklanki 3-4 razy dziennie jako napotny, moczopędny, ściągający.
W przypadku dusznicy bolesnej przepłucz gardło naparem z liści. Ma działanie gojące rany i przeciwzapalne. Za skuteczne lekarstwo uważa się napar z kwiatów i wywar z gałęzi i korzeni na dusznicę bolesną (doustnie i do płukania gardła).
W przypadku przewlekłego zapalenia migdałków weź zbiór 2 części liści jeżyny, 1 część kwiatów nagietka i 1 część liści babki lancetowatej. Nalegaj 4 łyżeczki kolekcji w 1,5 szklanki wrzącej wody, weź 1/2 szklanki 3 razy dziennie.
Herbatę sporządzoną z mieszanki równych części liści jeżyny, czarnej porzeczki, truskawki, mięty, melisy przyjmuje się 1 szklankę 3 razy dziennie jako przyjemny tonik po ciężkiej grypie. Przygotowuje się go z 4-5 łyżek stołowych na 1 litr wrzącej wody, podawać pod podkładką grzewczą w imbryku przez 15-20 minut.
Słynny fitoterapeuta M.A. Na nieswoiste zapalenia jelit Nosal zaleca pobranie 2 części liścia jeżyny i 1 części kwiatostanów nagietka.
Od czasów starożytnych suche zmiażdżone liście były stosowane na owrzodzenia troficzne. W medycynie francuskiej napar z liści jest stosowany w aftowym zapaleniu jamy ustnej i bólu gardła jako gardle.
W przypadku czerwonki pomaga również herbata z pędów jeżyny, którą przyjmuje się bez ograniczeń jako napój.
Odwar z korzeni służy jako środek moczopędny. Aby to zrobić, weź 10 g suchych surowców, zalej szklanką wrzącej wody i gotuj na małym ogniu przez 5-10 minut w emaliowanej misce pod pokrywką. Bulion podaje się przed schłodzeniem, filtruje i przyjmuje 1/3 szklanki 3 razy dziennie przed posiłkami.
W przypadku krwiomoczu (analiza moczu wykazuje krew), weź 20 g korzeni jeżyny i 0,5 litra czerwonego wina, zagotuj na małym ogniu i odparuj o połowę, weź 2 łyżki stołowe 3 razy dziennie.
Przepisy dla smakoszy
Jeżyny doskonale nadają się do przygotowania deserów i różnego rodzaju wypieków. Najprościej jest nałożyć trochę owoców i łyżkę bitej śmietany. Cóż, bardzo smaczne.
Możesz również zrobić zupę i sosy z jeżyn. Oto kilka prostych przepisów:
Likier jeżynowy z liśćmi różowego pelargonii
Letnia sałatka owocowa z jagód z liśćmi geranium
Tosty z ziołami, kozim serem i kremem jagodowym
Milkshake z jeżynami
Dżem jeżynowy
Sos z soku jeżynowego z orzechami
Sos z soku jeżynowego
Zupa Jeżynowa Chrianteli
Kompot jeżynowy z rumem.
Aby smaczniej było zjeść gotowany dżem jeżynowy, przygotowuje się herbatę jeżynową. Liście są wstępnie umieszczane w szklanej lub emaliowanej misce i trzymane tam, aż więdną i stają się czarne. Następnie są suszone na świeżym powietrzu. Zrobiona z nich herbata przypomina smakiem i aromatem zwykłą herbatę.
Bardzo przydatny jest przezroczysty i jasny miód jeżynowy, który pszczoły zbierają z zarośli jeżyn.
