Ta roślina nie jest przeznaczona do ozdabiania powierzchni, chociaż wygląda bardzo efektownie. Ale nadal powinieneś o tym wiedzieć z dwóch powodów: z jednej strony jest trujący, az drugiej jest ważną kulturą leczniczą.
Wściekła wiśnia, szalona jagoda, wścieklizna, wilcze jagody, głupie, piaszczyste jagody, senna trawa, mikstura nasenna, senne odrętwienie, senny narkotyk - wszystkie popularne nazwy z mniejszą lub większą dokładnością wskazują na objawy, które pojawiają się przy zatruciu tą rośliną. Rodzajowa łacińska nazwa „atropa” pochodzi od imienia bogini Atropy, która według starożytnego mitu rzymskiego mogła w każdej chwili przeciąć nić ludzkiego życia. Ale specyficzna nazwa „belladonna” składa się z dwóch słów bella - „piękna” i donna- „pani, kobieto” i jest kojarzony z jego użyciem przez średniowieczne piękności do rozszerzania źrenic. Jednocześnie oczywiście nic nie było widoczne, ale oczy stały się błyszczące i wyraziste. A piękno, jak wiesz, wymaga poświęcenia. To prawda, że ofiara została uświadomiona dopiero później. W południowej Europie słońce jest bardzo jasne, a gdy źrenica pozostawała przez długi czas rozszerzona, siatkówka została uszkodzona, w wyniku czego piękności były po prostu ślepe.
Teraz ta właściwość rośliny jest szeroko stosowana w praktyce oczu. Ponadto atropa ma wiele innych cennych właściwości leczniczych. Ale nie zapominaj o toksyczności wilczej jagody, zwłaszcza, że zatrucie tą rośliną jest dość powszechne, szczególnie w regionach południowych.
Roślin z fioletowymi jagodami
Belladonna (Atropa beladonna) to wieloletnie zioło z rodziny Solanaceae z gęstym, wielogłowym kłączem. Łodyga jest prosta, o wysokości 60-200 cm, gruba, soczysta, rozwidlona u góry, gruczołowo-owłosiona. Liście są krótkie, łodygowe, jajowate lub jajowato-eliptyczne, spiczaste, całe, naprzemiennie w dolnej części łodygi. Kwiaty pojedyncze, duże, opadające, brązowo-fioletowe lub czerwono-brązowe, umieszczone w kątach liści. Owocem jest soczysta fioletowo-czarna, błyszcząca jagoda o wielu nasionach. To prawda, że w formach o żółtych kwiatach jest żółty. Kwitnie czerwiec-lipiec. Roślina rozmnaża się w naturze tylko przez nasiona.
Belladonna jest bardzo liściasta, ale liście praktycznie się nie zacieniają, tworząc „mozaikę liściową”. Dzieje się tak dzięki temu, że są ułożone naprzemiennie, ale połączone parami, a jeden arkusz jest zawsze większy od drugiego.
Na terytorium Rosji dziko rosnące belladonna występuje na Kaukazie, zasięg reprezentowany jest przez kilka fragmentów, z których największy obejmuje pas leśny Wielkiego Kaukazu, gdzie rośnie na wysokości 200-1700 m n.p.m., na luźnych glebach próchnicznych pod okapem lasów bukowych ... Częściej można znaleźć tylko pojedyncze rośliny, rzadziej małe zarośla. Niektórzy badacze wyróżniają ją jako odrębny gatunek - belladonnę kaukaską (Atropa caucasica) , ale większość botaników nadal uważa ją za belladonnę belladonnę, ponieważ różni się tylko nieznacznymi cechami morfologicznymi.
Zasięg belladonny jest bardzo mały i roślina ta została nawet wpisana do Czerwonej Księgi ZSRR (1984) i RFSRR (1988). Teraz nikt nie zajmuje się zbieraniem dziko rosnącej wilczej jagody, ponieważ została z powodzeniem wprowadzona do kultury. Do jej uprawy preferowane są obszary o ciepłym klimacie, żyznych glebach i dość długim okresie wegetacji. Obecnie wyhodowano nawet odmianę wilczej jagody - Bagheera, zaprojektowaną specjalnie do pozyskiwania liści na surowiec.
Trucizna i lekarstwo w jednej butelce
Przede wszystkim wszystkie części i organy rośliny są mniej lub bardziej toksyczne, ponieważ zawierają alkaloidy tropanowe. Zawartość alkaloidów w belladonnie w zależności od warunków wzrostu i fazy rozwoju jest różna (w%): w liściach - od 0,3 do 1,1; w łodygach - od 0,11 do 1,15; w kwiatach - od 0,28 do 0,53; w owocach - od 0,16 do 0,35; w nasionach - 0,8, aw korzeniach - od 0,21 do 1,10.
Liście są wykorzystywane jako surowiec w przemyśle farmaceutycznym, rzadziej korzenie roślin. Ilość alkaloidów w liściach powinna wynosić co najmniej 0,3%, aw korzeniach - 0,5%.
Zacznijmy od toksyczności rośliny.
Kto jest w niebezpieczeństwie
W przeszłości w Europie zatrucie jagodami belladonny było dość częstym zjawiskiem, z którego najsłynniejsze przeszło do historii. W 1813 roku żołnierze armii napoleońskiej zostali otruci jej owocami przebywając w pobliżu miasta Pirna w Niemczech, a wielu z nich zginęło. A w Austrii niezamierzone przypadki zatrucia jagodami belladonny były tak liczne, że pod koniec XVIII wieku rząd został zmuszony do wydania kilku okólników opisujących fabrykę.
Zatrucie częściej występuje podczas jedzenia (szczególnie przez dzieci) atrakcyjnie wyglądających jagód belladonny. Nawiasem mówiąc, też dobrze smakują. Przypadki zatrucia odnotowano po zjedzeniu zaledwie 3 jagód. Rzadziej zatrucie występuje w wyniku przedawkowania preparatów roślinnych. Podczas pracy na plantacjach toksyczne skutki mogą wystąpić, gdy dłonie dotkną twarzy, a zwłaszcza oczu.
Jak manifestuje się zatrucie
Postępuje jako ostra psychoza z halucynacjami. Szczegółowy opis objawów znajduje się w książce A.P. Efremova "Śmiertelne rośliny i grzyby". W przypadku zatrucia charakterystyczne jest podniecenie motoryczne i mowy. Występuje suchość błony śluzowej jamy ustnej i skóry, wysypka skórna, dysfagia, chrypka, przekrwienie błon śluzowych gardła; może wzrosnąć pragnienie, nudności i wymioty, zatrzymanie moczu, atonia jelit, temperatura ciała. Od strony oczu - rozszerzenie źrenic i porażenie akomodacji, brak odpowiedzi źrenicy na światło. Obserwuje się tachykardię, puls jest nieprawidłowy, szybki (do 200 uderzeń na minutę), prawdopodobnie wzrost ciśnienia krwi. Pobudzenie psychomotoryczne do stanu gwałtownego łączy się z majaczeniem i konwulsjami. W miarę pogłębiania się zatrucia obserwuje się oddychanie Cheyne-Stokesa.Objawy zatrucia rozwijają się w szerokim zakresie czasu - od 10 minut do 10-15 godzin.W ciężkich przypadkach możliwa jest śmierć.
Odwieczne pytanie - co robić?
Przede wszystkim szybko dostarcz poszkodowanego do szpitala, a potem to zależy od profesjonalistów. Od pierwszej pomocy - płukanie żołądka (przez rurkę smarowaną z zewnątrz olejem) roztworem wodorowęglanu sodu lub wprowadzenie węgla aktywnego w ten sam sposób (2 łyżki na 0,5 l wody), a następnie płukanie 15-20 minut później 0,1% roztworem nadmanganianu potasu ... Do podawania doustnego lub przez rurkę przepisywany jest siarczan magnezu (25 gw 2-3 szklankach wody).
Belladonna jako lekarstwo
Pomimo wszystkich wymienionych powyżej okropności, belladonna jest cennym surowcem leczniczym, bez którego przemysł medyczny nie może się obejść. Oczywiście nie jest przeznaczony, podobnie jak mięta czy oregano, do domowego użytku w herbatach i naparach . Stosuje się go wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza oraz w postaci gotowych postaci dawkowania.
Preparaty Belladonna są szeroko stosowane jako środek przeciwskurczowy i przeciwbólowy przy skurczach mięśni gładkich narządów wewnętrznych; w praktyce okulistycznej służą do rozszerzania źrenic. Atropina wyizolowana z rośliny jest stosowana w leczeniu wielu chorób układu krążenia.
Powyższe leki obejmują siarczan atropiny, suchy ekstrakt z wilczej jagody, gęsty ekstrakt z belladonny, nalewkę z belladonny, preparaty z bakarbonu, besalol, corbella. Belladonna wchodzi w skład wielu preparatów łączonych: tabletki żołądkowe z ekstraktem z belladonny, belloid, astmatol, świece „Anusol”, bellataminal itp. Preparaty Belladonna są trujące, mają nieprzyjemne skutki uboczne w przypadku przedawkowania i są wydawane wyłącznie na receptę.
efekt farmakologiczny
Belladonna, jak wspomniano powyżej, jest rośliną silnie trującą. Ale przy odpowiednio dobranych dawkach i składzie leków działanie jego alkaloidów może złagodzić wiele dolegliwości. Atropina jest głównym przedstawicielem leków antycholinergicznych, które blokują głównie receptory M-cholinergiczne. Pozbawia receptory wrażliwości na acetylocholinę wydzielaną na końcach postganglialnych nerwów cholinergicznych, a tym samym zakłóca przekazywanie impulsów nerwowych z tych nerwów do narządów wykonawczych. Jego działanie farmakologiczne jest związane z tym mechanizmem.
Jak już wiesz z tła historycznego, sok z belladonny rozszerza źrenice. Dzieje się tak z powodu blokowania przez atropinę receptorów M-cholinergicznych okrągłego mięśnia tęczówki.
Dodatkowo atropina hamuje wydzielanie gruczołów potowych, prawie wszystkich gruczołów przewodu pokarmowego (ślinianki, przewodu pokarmowego, trzustki) poprzez blokowanie transmisji z nerwów cholinergicznych unerwiających te gruczoły (stąd jeden z charakterystycznych skutków ubocznych jej leków - suchość w ustach ); zwiększa tętno, rozluźnia mięśnie gładkie oskrzeli, żołądka i jelit; ma słaby wpływ na światło oskrzeli o normalnym tonie, jednak podczas skurczu wywołanego przez acetylocholinę lub inne substancje cholinomimetyczne lek znacznie rozszerza oskrzela. Podobne zjawisko obserwuje się również, gdy atropina działa na jelita. Lek ma stosunkowo słaby wpływ na prawidłową ruchliwość jelit, jednak przy skurczach działa bardzo silnie przeciwskurczowo.
Zastosowanie w medycynie
Preparaty atropiny i wilczej jagody są stosowane jako niezawodny, długotrwały środek przeciwskurczowy w chorobach związanych ze stanami spastycznymi, w szczególności przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, skurczu odźwiernika, przewlekłym nadkwaśnym zapaleniu żołądka, zapaleniu trzustki, w przewlekłym zapaleniu jelita grubego z zespołem bólowym, zapaleniu oskrzeli, astmie, współistniejącym pęcherzyku żółciowym kamica, kolka nerkowa. Atropina jest stosowana jako lek rozszerzający oskrzela w postaci aerozolu.
Atropina jest szeroko stosowana w anestezjologii w celu zapobiegania skutkom ubocznym leków i środków zwiotczających mięśnie. Zaleca się stosowanie atropiny w przypadku krwawień płucnych i krwioplucia, chociaż mechanizm działania atropiny w tym przypadku jest niejasny. Atropina jest szeroko stosowana w praktyce okulistycznej w celach terapeutycznych i diagnostycznych w zapaleniu tęczówki, zapaleniu tęczówki i oka, zapaleniu rogówki, zapaleniu błony naczyniowej oka. Stosowany jest również przy zatruciach związkami fosforoorganicznymi, glikozydami nasercowymi, morfiną, jako antidotum na zatrucia niektórymi ziołowymi truciznami i lekami: tkarbacholiną, muskaryną, pilokarpiną, przy zatruciach proseryną, fizostygminą i innymi substancjami antycholinesterazowymi.
Atropina jest przeciwwskazana w jaskrze, nie jest przepisywana do karmienia piersią, ponieważ może pogorszyć laktację. Podczas stosowania atropiny mogą pojawić się podwójne widzenie, światłowstręt, wady wzroku, co należy wziąć pod uwagę przy przepisywaniu atropiny osobom, których zawód wymaga wysokiej ostrości wzroku, na przykład kierowcom, pilotom itp.
Zastosowanie belladonny w homeopatii jest bardzo szerokie. A co najważniejsze, stężenia homeopatyczne nie spowodują zatrucia. W klasycznym podręczniku homeopatii G.Köllera belladonna jest zalecana w następujących przypadkach:
- Z nagłym, szybkim początkiem choroby zakaźnej z objawami gorąca, zaczerwienienia i uczucia pulsacji, w początkowej fazie powstawania wrzenia, gdy obserwuje się zaczerwienienie, obrzęk i pulsujący ból. Zastosuj C6.
- W początkowej fazie powstawania czyraków, kiedy pojawia się zaczerwienienie, obrzęk i pulsujący ból. Zastosuj C6.
- Z astmą oskrzelową, z tendencją do nagłych nocnych ataków spowodowanych strachem, złością, ochłodzeniem, wahaniami pogody. Zastosuj C30 w roztworze lub kulkach.
- W ostrym udarze z następującymi objawami: gorąca czerwona twarz, szerokie źrenice pełne lęku, pulsująca tętnica szyjna, zimne kończyny. Zastosuj C6 w roztworze lub C30 w perełkach.
- Z nerwobólami o nagłym początku z ostrym przebiegiem na początku choroby. Zastosuj C30 w roztworze.
- Przy ostrym i gwałtownym początku przeziębienia i zapalenia migdałków, a także na początku zapalenia jamy ustnej i dziąseł, któremu towarzyszy zaczerwienienie i suchość, stosuje się belladonnę C6.
- W przypadku nadczynności tarczycy C6 stosuje się w ostrych objawach, a C30 w leczeniu długotrwałym.
- W przypadku kolki wątrobowej i nerkowej stosuje się belladonnę C6 w roztworze.
- W przypadku ostrego początku zapalenia pęcherza stosuje się roztwór C6-C30.
- Z ostrym zapaleniem gruczołu krokowego, któremu towarzyszy uczucie obrzęku gruczołu krokowego i ostry pulsujący ból, zwiększona potrzeba oddawania moczu i uczucie pieczenia podczas oddawania moczu do cewki moczowej. Zastosuj C6 w roztworze.
