Jeśli zdarzy ci się być na polu, z pewnością zwrócisz uwagę na dość jasnoniebieskie kwiaty, które występują tu i ówdzie, ale częściej na poboczach drogi, siedząc na dość wysokich, sztywnych łodygach. To cykoria zwyczajna (Cichorium intybus) , która jest szeroko rozpowszechniona w Europie i na Syberii.
 |  |
Jest to roślina wieloletnia, która w naturze zwykle rośnie jako chwast na nieużytkach, polach i nieużytkach. W pierwszym roku życia cykoria tworzy rozetę liści i stożkowate, żółtawo-białe warzywo korzeniowe, które w procesie prażenia i mielenia służy jako substytut kawy lub jako dodatek do niej. W drugim roku pojawiają się szypułki, kwiaty i nasiona. Kwitnie w porze siennej: niebieskie kwiaty otwierają się w ciągu dnia i przyciągają zapach pszczół.
Oprócz dzikiej formy istnieją również dwie odmiany uprawne rośliny. Cykoria korzeniowa, której główny korzeń podobny do buraka, używany również jako surogat kawy, jest uprawiana w Europie od początku XVIII wieku. Obecnie rzadko rośnie. Druga odmiana, cykoria liściasta, uprawiana jest głównie w Belgii i Holandii, ale stopniowo przenika do Rosji.
Od połowy XVIII wieku cykorię zaczęto wykopywać i poddawać wymuszaniu zimowemu w ciemności. Blade pędy, które rozwinęły się w tym samym czasie, były ulubionym warzywem, zwłaszcza we Francji. Cykoria współczesna - potomek tych form - pojawiła się około 120 lat temu w okolicach Brukseli, ale obecnie jest uprawiana w większości krajów europejskich. Uprawa cykorii wymaga specjalnej techniki. Rośliny wyhodowane po wiosennych siewach wykopuje się jesienią; następnie liście rozety są odcinane do liści środkowych. Takie rośliny są przechowywane w określonych warunkach. Następnie można je destylować przez całą zimę. Po 3-4 tygodniach powstają wydłużone, podłużne eliptyczne, blade pędy, które są rozetami o gęstych liściach, które można odciąć. Ogrodnictwo wykorzystuje różne metody wymuszania. Powstała cykoria jest bogata w witaminy,węglowodany i jest warzywem zimowym. Można go spożywać na świeżo, jak sałatkę z głowy, albo suszony lub gotowany. Pokrojone w plasterki kiełki są moczone, co pozwala w znacznym stopniu pozbyć się zawartych w nich gorzkich substancji.
 |  |
W naszym kraju cykoria uprawiana jest głównie w regionach Iwanowo i Jarosławia jako cenny surowiec (rośliny okopowe) do napojów kawowych. Warzywa korzeniowe można stosować do sałatek i winegret. Cykoria duszona w oleju roślinnym lub maśle służy jako dodatek do dań ziemniaczanych i mięsnych. W każdej postaci nadaje potrawom pikantny smak.
Przepisy z cykorią:
- Sałatka z liści cykorii z olejem z rokitnika i twarogiem
- Kawa z cykorii
Uprawa korzenia cykorii
Agrotechnologia cykorii jest taka sama jak innych roślin okopowych. Uprawia się w drugim roku po wprowadzeniu obornika. Wysiewać wczesną wiosną wieloliniowymi wstążkami. Odległość między rzędami wstęgi wynosi 30 cm, między roślinami w rzędzie - 8-10 cm, w pasie bez czarnozemu zbierane są pod koniec września. Utrzymanie jakości roślin okopowych jest lepsze niż marchwi.
Lecznicze właściwości cykorii
Od czasów starożytnych, dzika cykoria była wysoko ceniona przez lekarzy jako wszechstronny środek leczniczy. Korzenie i liście rośliny zawierają dużą ilość inuliny polisacharydowej, intibiny glikozydowej, która nadaje im specyficzny gorzki smak, witaminy (A, C, B2, PP), garbniki, kwasy organiczne, żywice i minerały. Glikozydy kumaryny znajdują się w kwiatach.
Inulina i fruktoza karmelizują się podczas prażenia korzeni, co nadaje napojom cykorii charakterystyczny aromat. Takie napoje mają działanie przeciwbakteryjne i ściągające, poprawiają stan funkcjonalny układu pokarmowego. Nie ma lepszego substytutu kawy dla pacjentów z nadciśnieniem. Cykoria nie tylko zastępuje ten popularny napój, ale także uzupełnia jego działanie: dodaje rano wigoru, poprawia metabolizm, łagodzi bezsenność. W badaniach klinicznych pozytywne wyniki uzyskano w leczeniu cukrzycy wyciągiem z korzeni: nastąpiła poprawa samopoczucia pacjentów w początkowej fazie choroby, częściowe zmniejszenie zawartości cukru w moczu w zaawansowanych przypadkach.
Napar z ziół ma gorzki smak, jest przepisywany jako gorycz, aby zwiększyć apetyt i wzmocnić pracę gruczołów trawiennych. Cykoria jest stosowana przy zapaleniach żołądka z wysoką kwasowością, zapaleniu jelit i przewlekłych zaparciach. Napar z ziół (lub wywar z korzenia) jest stosowany zarówno jako środek moczopędny w chorobach nerek i pęcherza, na dnę moczanową, jak i jako umiarkowanie działający środek żółciopędny w chorobach wątroby (zapalenie wątroby, kamica żółciowa, marskość).
Napar z kwiatostanów działa uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy i poprawia pracę serca. Odwar z korzeni cykorii i ziół jest szeroko stosowany przy histerii, ogólnej utracie siły, przy zwiększonym poceniu się, chorobach śledziony, hemoroidach oraz jako środek normalizujący skład krwi.
Wychodząc z faktu, że roślina poprawia przemianę materii i nasila trawienie, możliwe jest, że może wystąpić jej hamujący wpływ na wzrost komórek złośliwych.
Napar z ziół polecany jest zewnętrznie jako balsam przy chorobach skóry: czyrakach, trądziku, skazie i egzemie, a także do przemywania ropnych ran.
W dzikiej cykorii można również stosować młode liście; w tym celu przykrywa się je słomą lub papierem natychmiast po stopieniu się śniegu. Pozbawione światła liście stają się białe i delikatne. Stosuje się je natychmiast lub po odrastaniu. Są dobre jako sałatka dietetyczna na cukrzycę (podobnie jak uprawiana cykoria). Do takiej sałatki można dodać zieloną cebulę, koperek, pietruszkę, kapustę, zielony groszek, doprawić kwaśną śmietaną lub majonezem. Dusić młode pędy i liście cykorii z ziemniakami, kapustą, marchewką.
Podczas kwitnienia (czerwiec-sierpień) cykoria zbryla się i można ją zbierać wyłącznie w celach leczniczych. Korzenie wykopuje się we wrześniu-październiku lub wczesną wiosną, myje w zimnej wodzie, kroi i umieszcza w chłodnym piekarniku lub piekarniku o temperaturze 80–90 ° C.
Przepisy na korzenie cykorii:
- 1 łyżkę ziół zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 30 minut, odcedzić. Pół szklanki 2 razy dziennie 30 minut przed posiłkiem w celu poprawy funkcji przewodu pokarmowego.
- 1 łyżeczkę zmielonych korzeni zalać 1 szklanką wody, podgrzać do wrzenia, gotować na wolnym ogniu 10 minut, odstawić na 30 minut, ostudzić i odcedzić. Pij pół szklanki 2 razy dziennie przed posiłkami.
„Uralski ogrodnik”, nr 15, 2019
